قبل از فرا رسیدن ماه رمضان مردم مساجد را آماده میکردند ، فرش ها که معمولا گلیم ، لبت و بوریا بود جارو و اگر نیازی به شستن داشت نظافت و شستشو را انجام میداند ، چراغ توری و فانوس مسجد آماده می گردید ۰ خانواده ها آذوقه یک ماهه که عبارت بود.از گندم حلیم…آرد نشاسته ؛ آرد برنج حبوبات..کنجد..گلاب وغیره را تهیه میکردند.

یک روز قبل از ماه رمضان به پیشواز می رفتند و روزه میگرفتند ، غسل ورود به ماه روزه هم از عادات مردم بود ، مساجد از روضه خوان های محلی و روضه خوان هایی که معمولا ازبهبهان می آمدند استفاده میکردند .

بعدها طلبه های قم جایگزین روضه خوان های بهبهانی شدند، خانواده های بخصوصی میزبان روضه خوان ها بودند معمولا خانه افراد میزبان در کنار مساجد بود.

شب ها بعداز افطاری مراسم دعای افتتاح و روضه در مساجد بر پا بود ، چای منقلی پای ثابت پذیرایی هر شب بود.

مراسم شب های احیا علاقه مندان زیادی داشت ، در این شب ها مراسم دعا جوشن کبیر تا پاسی از شب ادامه داشت و در برخی مساجد تا سحر ادامه پیدا میکرد و غذا سحری به مدعوین داده میشد ، در ماه رمضان شب های نوزدهم ، بیست و یکم و بیست و سوم *شوروزک* میکردند.

غذای افطاری معمولا عبارت بود از حلیم ، دنگرو ، رنگینک ، شیر برنج ، خرماگرمک ، و انواع تلیت ، پولیده ( فالوده) افطاری هم فرنی ، ماقوته پای ثابت سفره بود.

افرادی وظیفه بیدار کردن مردم را در وقت سحر بعهده داشتن ، آنها با کوبیدن چوبی بر قوطی یا طبل در کوچه ها می گشتند و مردم را برای سحر بیدار میکردند.

موذن دقائقی قبل از اذان بانگ *”آب است تنها “* سر میداد تا مردم بیشتر آب بنوشند و در طول روز کمتر تشنه شوند.

وقتی شش روز از ماه رمضان گذشته بود میگفتند یک کولیک ( انگشت) ماه شکسته شده است ، یعنی یک پنجم آن تمام شده است.

یکی از آیین های شب نیمه ماه رمضان *گرگیعان* بود که بچه دستجمعی بشارت تولد امام حسن را با گرفتن هدیه که معمولا خوراکی بود از صاحبخانه میگرفتند.

مردم از مشک سوز و *حبانه* *کوزه* *مدانه* برای خنک کردن آب جهت افطار بهره مجستند،
وقتی ما رمضان در تابستان قرار میگرفت مردم در فشار و سختی مضاعف بودند و ظهر و عصر ها برای رفع عطش خود را به آب رودخانه میسپردند و با لباس خیس به خانه بر می گشتند ۰

 نگارش : ابراهیم قنواتی